Month: January 2025

तर इजरेलस्थित नेपाली राजदूतले जोशीको पछिल्लो अवस्था तथा उनी कहिले छुट्लान् भन्नेबारे “नयाँ जानकारी प्राप्त हुन नसकेको” बीबीसीलाई बताएका छन्।

इजरेली अधिकारीहरूले “विपिन जोशी जुनसुकै बेला छुट्न सक्ने भएकाले तयारी अवस्थामा रहनू” भनेको राजदूत धनप्रसाद पण्डितको भनाइ छ।

हमासले तीन इजरेली बन्धकहरूलाई बिहीवार मुक्त गरेको छ। उक्त लडाकु समूहले आईसीआरसीलाई ती बन्धक हस्तान्तरण गरेको हो।

यी तीन जना मुक्त भइसकेपछि अझै १५ जना हमासको नियन्त्रणमा बाँकी छन्। आगामी शनिवार अर्को खेपमा बन्धकहरू मुक्त हुने तालिका छ।

हमासले बिहीवार नै पाँच थाई नागरिकलाई पनि मुक्त गर्ने भएको छ। विदेशी नागरिको मुक्ति यो इजरेल-हमास सम्झौतामा परेको थिएन। उनीहरूको मुक्तिका लागि बिहीवार बिहान छुट्टै सहमति भएको थियो।

‘जुनसुकै बेला छुट्न सक्छन्’

राजदूत पण्डितका अनुसार बुधवार राति उनले इजरेली अधिकारीहरूसँग जोशीको अवस्थाबारे बुझ्ने कोसिस गरेका थिए। त्यस क्रममा इजरेली अधिकारीहरूले बिहीवार तीन इजरेली र पाँच थाई नागरिक छुट्न सक्ने जानकारी दिएको उनले बताए।

“त्यसो भयो भने एक थाई र हाम्रा विपिन जोशी गरी दुई जना विदेशी नागरिक बन्धक बाँकी रहने अवस्था हुन्छ। आज विपिन जोशी छुटेनन् भने शनिवार हुने अर्को आदानप्रदानमा उनी छुट्छन् भन्ने आशा छ,” पण्डितले बिहीवार दिउँसो भने।

पण्डितले इजरेली अधिकारीहरूले हमासले छाड्ने बन्धकहरूको सूचीमा विदेशी नागरिकको नाम समावेश नहुने दोहोर्‍याएको जानकारी पनि दिए। तर आफूहरूलाई इजरेली अधिकारीहरूले “तयारी अवस्थामा रहन” भनेको पण्डितले बताए।

“बन्दी आदानप्रदानको सूचीमा नपर्ने भएकाले ‘विदेशी कुनै पनि बेला छुट्न सक्छन्। छुटे भने तपाईँलाई पहिलो जानकारी गराउँछौँ’ भनेर अधिकारीहरूले मलाई भनेका छन्।”

“बुधवार राति पनि मैले यहाँका प्रधानमन्त्रीज्यूको बन्दीहरूसम्बन्धी हेर्ने अधिकारीलाई सम्पर्क गरेको थिएँ। उहाँले ‘अहिलेसम्म हामीसँग कुनै पनि अप्डेट छैन’ भन्नुभयो। त्यसैले विपिन कहिले छुट्छन् भन्ने आधिकारिक जानकारी अहिले मसँग छैन।”

अन्य नियोगमार्फत् पनि ‘कुराकानी जारी’

नेपालको परराष्ट्र मन्त्रालय तथा विदेशस्थित नियोगका अधिकारीहरूले जनाएअनुसार जोशीलाई हमासको कब्जाबाट मुक्त गर्नका लागि कतार तथा इजिप्टका अधिकारीहरूसँग पुन: अनुरोध गरिएको छ।

तर सबैले “कोसिस गर्छौँ” भने पनि सन् २०२३ को नोभेम्बरयता जोशीको अवस्था के छ भन्नेबारे हालसम्म यकिन जानकारी प्राप्त हुन नसकेको अधिकारीहरू बताउँछन्।

परराष्ट्रमन्त्री आरजु राणा देउवाले गएका जोशीलाई मुक्त गर्नका लागि पहल गरिदिन साताहरूमा इजरेल, इजिप्ट तथा कतारका विदेशमन्त्रीहरूसँग टेलिफोनमा कुराकानी गरेकी थिइन्।

इजरेल र हमासबीच युद्धविराम सम्झौता गराउनमा कतार तथा इजिप्टले मध्यस्थकर्ताको भूमिका खेलेका थिए।

विपिन जोशीको पछिल्लो अवस्था

विपिन जोशी हाल कुन अवस्थामा छन् भन्ने यकिन जानकारी आफूसँग नभएको इजरेलस्थित राजदूत पण्डितले बताए।

सन् २०२३ नोभेम्बरमा सार्वजनिक भएको उत्तरी गाजास्थित अल-शिफा अस्पतालको एउटा सीसीटीभी भिडिओमा देखिएका केही मानिसमध्ये एक जना नेपाली नागरिक पनि रहेको इजरेली सेनाले जनाएको थियो।

उक्त भिडिओमा देखिएका व्यक्ति आफ्ना भाइ नै रहेको विपिन जोशीका दाजु किशोर जोशीले त्यसै बेला बीबीसी न्यूज नेपालीसँग बताएका थिए।

अहिलेको अवस्थाबारे इजरेली पक्षले पनि नयाँ जानकारी प्राप्त नभएको बताउने गरेको इजरेलस्थित नेपाली दूतावासको भनाइ छ।

सन् २०२३ को अक्टोबर ७ मा हमासले इजरेलमा अप्रत्याशित आक्रमण गर्दा १० जना नेपाली विद्यार्थी र अन्य देशका नागरिकसहित १,२०० जनाको मृत्यु भएको थियो।

उक्त घटनामा हमासका लडाकुहरूले २५१ जनालाई बन्धक बनाएर प्यालेस्टिनी भूमितिर लगेका थिए।

तीमध्ये नेपालका विपिन जोशी पनि रहेको बताइँदै आएको छ।

यही ज्यानुअरी १९ देखि सुरु भएको पछिल्लो युद्धविराम सम्झौताअन्तर्गत बिहीवार छुट्नेसहित १५ जना इजरेली बन्दी मुक्त हुने छन्।

बाँकी बन्धकमध्ये कति जना जीवित छन् भन्ने हमासले खुलाएको छैन।

कति बन्धक मुक्त हुन बाँकी

युद्धविराम सम्झौता तीन विभिन्न चरणमा अघि बढ्ने बताइएको छ। अहिले प्रथम चरण नै चलिरहेको छ जुन ४२ दिनसम्म चल्ने छ। सम्झौता १९ ज्यानुअरीबाट आरम्भ भएको हो।

इजरेल-हमास युद्धविराम सम्झौताअन्तर्गत पहिलो चरणमा ३३ इजरेली बन्धकहरू मुक्त हुनुपर्ने र त्यसको बदलमा १,९०० प्यालेस्टिनी कैदीहरू रिहा हुनुपर्ने थियो।

तेत्तीस जनामध्ये हमासले बिहीवार अगम बर्जर, अर्बेल यहुद र गाडी मोजेजलाई बिहीवार नै मुक्त गर्ने छ। बर्जर दक्षिणी इजरेल फर्किसकेकी छन् र उनको आफ्नो परिवारसँग पुनर्मिलन भएको छ।

यसअघि करिना आरियेभ, ड्यानिएला गिल्बोआ, नाम लेभी र लिरी अल्बागलाई गत शनिवार र रोमी गोनेन, डोरोन स्टाइन्ब्रेचर अनि गत सप्ताहान्तमा एमिली डामारी मुक्त भएका थिए।

मुक्त हुनेको सूचीमा परेकामध्ये आठ जनाको मृत्यु भइसकेको इजरेल सरकारले यसै हप्ता पुष्टि गरेको थियो।

हमासले नोभेम्बर २०२३ मा १९ थाई नागरिकसहित २० विदेशी बन्धकलाई मुक्त गरेको थियो।

संयुक्त राज्य अमेरिकाको वाशिङ्टन डीसीस्थित विमानस्थलमा अवतरण गर्न लागेको एउटा यात्रुवाहक विमान आकाशमा अमेरिकी सेनाको ब्ल्याक हक हेलिकप्टरसँग ठोकिएर पोटोम्याक नदीमा खसेको छ।

दुर्घटनाबारे जारी अनुसन्धानबारे जानकारी राख्ने एक अधिकारीले विमान खसेको स्थानबाट कम्तीमा २८ वटा शव निकालिएको स्थानीय अग्निनियन्त्रक निकायका प्रमुख जन डनेलीले बताएका छन्।

उनले थप जीवित मानिसहरू फेला पर्ने सम्भावना नरहेको बताएका छन्।

यद्यपि बीबीसीको साझेदार सञ्चारमाध्यम सीबीएसले आपत्कालीन उद्धारकर्मीहरूलाई उद्धृत गर्दै कम्तीमा ३० ओटा शव निकालिएको बताएको छ।

गोताखोर र उद्धारकर्मीहरू सवार डुङ्गाहरूले न्यूनतम बिन्दुमा पुगेको तापक्रमका माझ नदीमा खोजी तथा उद्धारकार्य गरिरहेका छन्। अधिकारीहरूले अँध्यारो, तीव्र वेगको हुरी र चिसोका कारण उद्धारकार्य प्रभावित भएको बताएका छन्।

क्यान्सस राज्यबाट उडेको उक्त जेट विमान अमेरिकाको राजधानीको मध्यभागमा अवस्थित रेगन विमानस्थलमा अवतरण गर्ने तयारीमा थियो।

विमानमा चालकदलका सदस्यसहित ६४ जना सवार थिए भने हेलिकप्टरमा तीन सैनिक रहेको बताइएको छ।

सेनाको हेलिकप्टर प्रशिक्षण उडानमा रहेको सेनाका एक अधिकारीले बताएका छन्।

‘दुर्घटना टार्न सकिन्थ्यो’

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले आफूले परिस्थितिको निगरानी गरिरहेको बताउँदै आपत्कालीन उद्धारकर्मीहरूलाई उनीहरूको कामका लागि धन्यवाद दिएका छन्। तर उनले दुर्घटना टार्न सकिने खालको थियो भन्दै कसरी त्यसो हुन गयो भनेर प्रश्न गरेका छन्।

उड्डयनविज्ञहरूले रेगन विमानस्थल व्यस्तमध्येमा पर्ने र त्यहाँ राजधानीमाथिको हवाईमार्गमा प्रायः विमानहरूको चाप रहने गरेको बताएका छन्।

अमेरिकी अधिकारीहरूले घटनाको अनुसन्धान गरिरहेका छन्।

एफएएले उक्त विमान रेगन विमानस्थलको धावनमार्ग ३३ मा अवतरणका लागि जाँदै गर्दा उक्त घटना भएको जानकारी सीबीएस न्यूजलाई दिएको छ।

विमान दुई टुक्रा, हेलिकप्टर उत्तानो

अमेरिकी सञ्चारमाध्यमका अनुसार दुर्घटनाग्रस्त विमान दुई टुक्रा भएको छ भने डुङ्गा र गोताखोरहरूले विमान र हेलिकप्टरमा सवार मानिसहरूको खोजी गरिरहेका छन्।

दुर्घटनाग्रस्त हेलिकप्टर सग्लो नै रहेको तर पानीमा उत्तानो परेर खसेको सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।

उक्त हेलिकप्टर भर्जिनिया राज्यस्थित फोर्ट बेल्भोयरबाट उडेको अमेरिकी अधिकारीहरूले बताएका छन्।

डीसीस्थित आपत्कालीन उद्धारकार्य गर्ने निकायका प्रमुखले अहिलेसम्म कोही व्यक्ति जीवित भए नभएको थाहा नभएको बताएका छन्। जोन डनेलीका अनुसार उद्धारकर्ताहरूको प्राथमिकता जीवित व्यक्ति खोज्नु हो।

विमानमा को थिए

अमेरिकन एअरलाइन्सले फ्लाइट ५३४२ मा चालकदलका चार सदस्य र ६० यात्रु गरी कुल ६४ जना सवार रहेको जानकारी दिएको छ।

फिगर स्केटिङको अमेरिकी नियामक निकाय ‘यूएस फिगर स्केटिङ’का अनुसार सो विमानमा केही स्केटिङ खेलाडी, प्रशिक्षक र तिनका आफन्तहरू चढेको पुष्टि गरेको छ।

उनीहरू विचिटामा आयोजित एउटा कार्यक्रममा सहभागी भएर घर फर्किने क्रममा रहेको सो संस्थाले एउटा विज्ञप्तिमार्फत् जानकारी दिएको छ।

रुसी समाचारसंस्था टीएएसएसका अनुसार सो विमानमा रुसका दुई फिगर स्केटर र प्रशिक्षक पनि थिए।

विमानस्थल बन्द

बीबीसी संवाददाताहरूका अनुसार रेगन विमानस्थलभन्दा पछाडिपट्टि रहेको भागमा खोजी तथा उद्धारकार्य भइरहेको छ। उक्त अभियानमा स्थानीय प्रहरी, सङ्घीय अधिकारीहरू र अन्य विभिन्न निकाय संलग्न छन्।

पोटोम्याक नदीमा खोजी तथा उद्धारकार्यका क्रममा बत्ती बलेको देखिन्छ तर विमानस्थल चाहिँ चकमन्न छ। दुर्घटनास्थलको हवाईगस्ती गर्दै गरेको एउटा हेलिकप्टरबाहेक आकाशमा अरू कुनै विमान छैन।

उक्त विमानस्थलतिर आउन लागेका विमानहरूलाई डलस अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलतिर पठाइएको छ। हवाईयात्रुलाई सुविधा प्रदान गर्न डीसीको मेट्रो रेल राति अवेरसम्म चल्ने भएको छ।

दुर्घटनास्थलमा खोजी तथा उद्धारकार्यमा छिमेकी राज्य मेरिल्यान्डले पनि सघाउने भएको छ। सङ्घीय जाँच ब्यूरो एफबीआईले पनि अनुसन्धानमा सघाउने जनाएको छ।

सन् २००९ पछिको ठूलो दुर्घटना

यो दुर्घटनालाई संयुक्त राज्य अमेरिकामा सन् २००९ पछि व्यावसायिक विमानमा भएको सबैभन्दा ठूलो मानिएको छ। उक्त वर्ष फेब्रुअरी महिामा नेवार्क, न्यूजर्सीबाट उडेको कन्टिनेन्टल एअरलाइन्सको एउटा यात्रुवाहक विमान बफेलो, न्यूयोर्कस्थित विमानस्थलमा अवतरण गर्ने क्रममा एउटा घरमा गएर जोतिएको थियो।

उक्त दुर्घटनामा ४९ जनाको मृत्यु भएको थियो।

सन् २००१ को नोभेम्बर महिनामा जोन एफ केनडी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलनजिकै अमेरिकन एअरलाइन्सको विमान उड्नेबित्तिकै दुर्घटनामा पर्दा २६५ जनाको मृत्यु भएको थियो। उक्त विमान डोमिनिकन रिपब्लिकको सान्टो डोमिनिगोका लागि प्रस्थान गरेको थियो।

सन् २००९ मा यूएस एअरवेजको एअरबस ए३२० ले आफ्ना दुइटै इन्जिन उड्ने बित्तिक‍ै चराहरूको बथानका कारण बिग्रिएपछि न्यूयोर्कमा आकस्मिक अवतरण गरेको थियो। विमानचालकले विमानलाई नजिकै रहेको हड्सन नदीमा अवतरण गराउँदा विमानमा सवार १५५ जनाको ज्यान जोगिएको थियो।

‘चेतावनी दिँदा हेलिकप्टर चालकले कुनै प्रतिक्रिया जनाएनन्’

सीएनएनका अनुसार रेगन विमानस्थलमाथि दुर्घटना हुनुभन्दा केही बेरअघि एक एअर ट्राफिक कन्ट्रोलरले सेनाको ब्ल्याक हक हेलिकप्टरलाई अमेरिकन एअरलाइन्सको यात्रुवाहक जेट देखिएको छ कि छैन भनेर प्रश्न गरेका थिए।

एअर ट्राफिक कन्ट्रोलले फेरि उक्त हेलिकप्टरले अर्को चेतावनी दिएको थियो। तर त्यसको केही सेकन्डमै हेलिकप्टर र विमान ठोकिए।

एअर ट्राफिक कन्ट्रोलरले हेलिकप्टर चालकलाई प्रश्न सोधेको सुनिने अडिओ ‘लाइभ एटीसी’ले सार्वजनिक गरेको छ। उक्त अडिओको आधिकारिकता बीबीसीले पुष्टि गरेको छैन।

उक्त अडिओमा एअर ट्राफिक कन्ट्रोलले दिएको चेतावनीपछि हेलिकप्टर चालकले कुनै प्रतिक्रिया दिएको सुनिँदैन।

बीबीसीबाट ।

वाशिङ्टन : वाशिङ्टन डीसीस्थित रोनल्ड रेगन विमानस्थलमा अवतरण गर्ने तयारीमा रहेको एउटा यात्रुवाहक विमान सेनाको हेलिकप्टरसँग आकाशमा ठोकिएको अमेरिकाको सङ्घीय नागरिक उड्डयन निकाय (एफएए)ले जनाएको छ।

स्थानीय समयानुसार बेलुकी ९ बजेतिर हावामा हेलिकप्टरसँग ठोकिएपछि अमेरिकन एअरलाइन्सको उक्त विमान वाशिड्टन डीसीमा बग्ने पोटोम्याक नदीमा खसेको थियो। चालकदलका चार र ६० जना यात्रु रहेका उक्त विमान क्यान्सास राज्यको विचिटाबाट प्रस्थान गरेको थियो।

विमान खसेको ठाउँमा खोजी र उद्धार अभियान आरम्भ भएको छ। सरकारी निकायहरूले उक्त दुर्घटनामा कति जना हताहत भए भन्ने औपचारिक जानकारी दिइसकेका छैनन्। तर प्रहरी स्रोतलाई उद्धृत गर्दै बीबीसीको अमेरिकी साझेदार सीबीएसले विमान खसेको स्थानमा १८ वटा शव फेला परेको जनाएको छ। अमेरिकी अधिकारीहरूले घटनाको अनुसन्धान गरिरहेका छन्।

एफएएले उक्त विमान रेगन न्याश्नल एअरपोर्टको धावनमार्ग ३३ मा अवतरणका लागि जाँदै गर्दा उक्त घटना भएको जानकारी सीबीएस न्यूजलाई दिएको छ। दुर्घटनामा परेको हेलिकप्टर अमेरिकी सेनाको ‘ब्ल्याक हक’ भएको र त्यसमा तीन सैनिक सवार रहेको एक अधिकारीले सीबीएसलाई बताएका छन्। उक्त हेलिकप्टर तालिममा प्रयोग गरिएको अमेरिकी सेनाले पुष्टि गरेको छ।

नाम उल्लेख नगर्ने सर्तमा अर्का एक अधिकारीले समाचारसंस्था रोएटर्सलाई ती सैनिकहरूको अवस्था अज्ञात रहेको जानकारी दिएका छन्। उनका अनुसार उक्त हेलिकप्टरमा वरिष्ठ सैन्य अधिकारी थिएनन्।

वाशिङ्टन डीसीमा रात्रिकालीन तापक्रम निकै कम भएकाले उद्धारकार्य चुनौतीपूर्ण बनेको छ।

तस्बिर स्रोत,Getty Images

तस्बिरको क्याप्शन,उद्धारकर्ताहरूले पोटोम्याक नदीमा खोजी तथा उद्धार‍ अभियान सुरु गरेका छन्

विमान दुई टुक्रा, हेलिकप्टर उत्तानो

अमेरिकी राष्ट्रपति डोनल्ड ट्रम्पले आफूलाई “उक्त भयानक दुर्घटनाबारे पूरा जानकारी” दिइएको बताएका छन्। उनले दुर्घटनापछि तत्काल गरिएको प्रतिकार्यको प्रशंसा गरेका छन्।

“मैले परिस्थितिको निगरानी गरिरहेको छु र थप जानकारी आएपछि विवरण उपलब्ध गराउने छु।”

अमेरिकी सञ्चारमाध्यमका अनुसार दुर्घटनाग्रस्त विमान दुई टुक्रा भएको छ भने डुङ्गा र गोताखोरहरूले विमान र हेलिकप्टरमा सवार मानिसहरूको खोजी गरिरहेका छन्।

दुर्घटनाग्रस्त हेलिकप्टर पानीमा उत्तानो परेर खसेको सञ्चारमाध्यमहरूले जनाएका छन्।

उक्त हेलिकप्टर भर्जिनिया राज्यस्थित फोर्ट बेल्भोयरबाट उडेको अमेरिकी अधिकारीहरूले बताएका छन्।

तस्बिर स्रोत,Reuters

तस्बिरको क्याप्शन,रेगन विमानस्थलले बिहीवार बिहान ५ बजेसम्म कुनै उडान नहुने सूचना प्रकाशित गरेको छ

विमानस्थल बन्द

बीबीसी संवाददाताहरूका अनुसार रेगन विमानस्थलभन्दा पछाडिपट्टि रहेको भागमा खोजी तथा उद्धारकार्य भइरहेको देखिएको छ।

उक्त अभियानमा स्थानीय प्रहरी, सङ्घीय अधिकारीहरू र अन्य विभिन्न निकाय संलग्न छन्।

पोटोम्याक नदीमा खोजी तथा उद्धारकार्यका क्रममा बत्ती बलेको देखिन्छ तर विमानस्थल चाहिँ चकमन्न छ। दुर्घटनास्थलको हवाईगस्ती गर्दै गरेको एउटा हेलिकप्टरबाहेक आकाशमा अरू कुनै विमान छैन।

उक्त विमानस्थलतिर आउन लागेका विमानहरूलाई डलस अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलतिर पठाइएको छ। हवाईयात्रुलाई सुविधा प्रदान गर्न डीसीको मेट्रो रेल राति अवेरसम्म चल्ने भएको छ।

दुर्घटनास्थलमा खोजी तथा उद्धारकार्यमा छिमेकी राज्य मेरिल्यान्डले पनि सघाउने भएको छ। सङ्घीय जाँच ब्यूरो एफबीआईले पनि अनुसन्धानमा सघाउने जनाएको छ। -बीबीसी

भारतको उत्तर प्रदेशस्थित प्रयागराजमा चलेको कुम्भमेलामा बुधवार बिहान सबेरै एउटा घाटमा घातक भागदौड हुँदा कम्तीमा ३० जना मारिएको स्थानीय अधिकारीहरूले बताएका छन्।

उनीहरूका अनुसार ६० जना घाइते भएका छन्। मृतकमध्ये २५ जनाको सनाखत भइसकेको अधिकारीहरूले जानकारी दिए।

भागदौडपछि हराइरहेका मानिसहरूको खोजी जारी रहेको उनीहरूका आफन्तले बताएका छन्।

कति मानिस हराइरहेका छन् भन्ने ‍औपचारिक विवरण हालसम्म सार्वजनिक भएको छैन।

प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले ज्यान गुमाउने मानिसका परिवारजनप्रति समवेदना प्रकट गरेका छन्।

भागदौड भएपछि विभिन्न अखडाहरूले औँसीका दिन आयोजना गर्न लागेको विशेष स्नानको कार्यक्रम स्थगित गर्ने निर्णय गरेका थिए। तर अपराह्ण २ बजेसम्म गङ्गा र यमुना नदीका किनारमा झन्डै पाँच करोड मानिसले स्नान गरेको जानकारी अधिकारीहरूले दिएका थिए।

बीबीसी संवाददाता विकास पाण्डेका अनुसार घटना भएपछि मेला लागेको ठाउँमा सुरक्षाव्यवस्था कडा पारिएको छ। सुरक्षाकर्मीहरूले भक्तजनलाई सङ्गमतिर नभई नदीको किनारमै स्नान गर्न आग्रह गरेका छन्।

अधिकारीहरूका अनुसार ज्यानुअरी १३ मा कुम्भमेला सुरु भएदेखि अहिलेसम्म झन्डै २५ करोड मानिसले स्नान गरिसकेका छन्। कुम्भमेलालाई संसारकै सबैभन्दा ठूलो भेला मानिन्छ। त्यहाँ उर्लिएको जनसागर अन्तरिक्षबाट पनि देखिएको छ।

१२ घण्टासम्म राज्य मौन थियो

घटना भएको १२ घण्टा बितिसक्दासम्म राज्य वा केन्द्र सरकारले मृतकको सङ्ख्या र क्षतिबारे कुनै जानकारी दिएको थिएन।

प्रधानमन्त्री मोदीले सामाजिक सञ्जालमा टिप्पणी गर्नुअघि उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथले कुम्भमेलामा भागदौड मच्चिएको र केही मानिस गम्भीर घाइते भएको बताएका थिए। तर उनी वा उनको सरकार तथा अन्य अधिकारीहरू कसैले पनि घटनामा मानिसहरूको मृत्यु भए नभएको विषयमा कुनै जानकारी दिएका थिएनन्।

केन्द्र र राज्य सरकारका विरोधाभासपूर्ण प्रतिक्रियाको धेरैले आलोचना गरेका थिए। सरकारमा पारदर्शिता नभएको मानिसहरूले औँल्याएका थिए।

केही व्यक्तिले बिहानको भागदौडपछि आफ्ना आफन्तहरू भुइँमा लडेको र त्यसपछि सम्पर्कविहीन भएको बीबीसीलाई बताएका छन्।

बिहान प्रयागराजका एक स्वास्थ्यकर्मीले आफ्नो नाम उल्लेख नगर्ने सर्तमा बीबीसीलाई उक्त घटनामा कम्तीमा एक दर्जन मानिसको ज्यान गएको हुन सक्ने बताएका थिए। प्रत्यक्षदर्शीहरूले पनि बीबीसीलाई समान जानकारी दिएका थिए।

“प्रयागराज महाकुम्भमा भएको दुर्घटना निकै दुःखद छ। यसमा आफ्ना प्रियजन गुमाउने श्रद्दालुहरूप्रति म गहिरो समवेदना व्यक्त गर्छु,” सामाजिक सञ्जाल ‘एक्स’मा प्रधानमन्त्री मोदीले लेखेका छन्।

उनले आफू राज्य सरकारसँग निरन्तर सम्पर्कमा रहेको र बिहान भएको घटनाका विषयमा योगी आदित्यनाथसँग कुरा गरेको जानकारी दिएका छन्।

रक्षामन्त्री राजनाथ सिंह र गृहमन्त्री अमित शाहले पनि मृतकका परिवारजनप्रति समवेदना प्रकट गरेका छन्।

आलोचना

विपक्षी दलका नेताहरूले अव्यवस्थाका कारण उक्त दुर्घटना भएको आरोप लगाउँदै सरकारको आलोचना गरेका छन्।

संसद्‌मा प्रमुख विपक्षी दल कङ्ग्रेसका नेता राहुल गान्धीले “अव्यवस्था र सर्वसाधारण भक्तजनलाई नभई भीआईपीलाई बढी ध्यान दिने प्रशासनको व्यवहारका कारण यो दुःखद घटना” भएको टिप्पणी सामाजिक सञ्जालमा गरेका छन्।

उत्तर प्रदेशमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीको भारतीय जनता पार्टीको सरकार छ।

अरू विपक्षी दलका नेताहरूले उक्त घटनाप्रति दुःख र शोक व्यक्त गरेका छन्।

“केही तीर्थयात्रीहरू गम्भीर घाइते भए, उनीहरूको अस्पतालमा उपचार हुँदै छ,” केही समयअघि उत्तर प्रदेशका मुख्यमन्त्री योगी आदित्यनाथले भनेका थिए। उनले “परिस्थिति नियन्त्रणमा” आइसकेको पनि दाबी गरे।

तर मेला हुने स्थानमा अहिले पनि आठदेखि १० करोड श्रद्धालुहरू अझै रहेको भन्दै उनले मानिसहरूलाई सङ्गमतिर नजान बरु आफू भएको स्थाननजिकैखो नदीतटमा स्थान गर्न आग्रह गरे।

“यो विशेष दिनमा गङ्गामा जहाँ स्नान गरे पनि उही फल पाइन्छ,” उनले भने।

बीबीसी संवाददाता विकास पाण्डेका अनुसार घाइतेहरूलाई लगिएको एउटा मुख्य अस्पतालमा सञ्चारकर्मीलाई प्रवेश दिइएको छैन।

त्यहाँ बिहानैदेखि एम्बुलेन्सको आउजआउ भएको देखिन्छ।

कुन बेला भयो घटना

बुधवार मौनी अमावस्या अर्थात् माघ कृष्ण औँसीका अवसरमा ‘अमृतस्नान’ हुन लागेका बेला उक्त घटना भएको बताइएको छ।

प्रत्यक्षदर्शीका अनुसार भिडले त्यहाँ लगाइएका बार तथा अवरोधलाई तोडेर ठेलमठेल गर्दा उक्त अवस्था निम्तिएको थियो।

योगी आदित्यनाथका अनुसार केही तीर्थयात्रीले प्रहरीद्वारा स्थापित छेकबार नाघेर सङ्गमतिर जान खोजेपछि बिहान १ देखि २ बजेका बीचमा उक्त घटना भएको जानकारी दिएका छन्।

प्रयागराज मेला प्राधिकरणकी एक अधिकारी आकाङ्क्षा राणाले पत्रकारहरूसँग कुरा गर्दै केही ठाउँमा भिडलाई व्यवस्थित गर्नका लागि राखिएका अवरोधहरू तोडफोड भएको खबर आएको र त्यहाँ भागदौड निम्तिएको तर अवस्था गम्भीर नरहेको बताइन्। घाइतेहरूको उपचार भइरहेको उनले बताइन्।

भारतीय समाचारसंस्था पीटीआईले सामाजिक सञ्जाल एक्समा एउटा भिडिओ पोस्ट गरेको छ। त्यसमा घाइतेहरूलाई ‘सेक्टर२४’स्थित अराइल उपकेन्द्रीय अस्पतालमा लगिएको देखिन्छ।

घटनास्थलबाट बीबीसी संवाददाता समिरा हुसेनले दिएको जानकारीअनुसार नदीतटमा बिहानीपख “पूरै अस्तव्यस्त र कोलाहलको स्थिति” थियो भने भुइँमा लुगाफाटा, जुत्ता, कम्बल र झोलाहरू छरपस्ट थिए।

विशेष स्नान ‘रद्द’ तर स्नान गर्न जाने मानिसको ठूलो घुइँचो

उक्त घटनापछि सबै अखाडाहरूले औँसीका दिन हुने विशेष स्नानको कार्यक्रम रद्द गरेको विवरण सार्वजनिक भयो। अखिल भारतीय परिषद्का अध्यक्ष महन्त रवीन्द्र पुरीले बुधवार बिहान सञ्चारकर्मीसँग कुरा गर्दै भागदौडका कारण कार्यक्रम रद्द गरिएको बताए।

मध्यरातपछि बिहानीपख भएको घटनालाई दृष्टिगत गरी कार्यक्रम नगर्ने निर्णय लिइएको जानकारी पुरीले दिएका थिए। “मौनी अमावस्यामा स्नान गर्न सबै साधुसन्तहरू तयार अवस्थामा थिए। तर उक्त घटनालाई ध्यानमा राख्दै जनहितका लागि स्नान नगर्ने निर्णय गरियो।”

तर गङ्गा र यमुना नदीका किनारमा करोडौँ मानिसले स्नान गरेका छन्। त्यो क्रम दिनभरि जारी रहने देखिएको छ।

नागासाधुहरूले गर्ने शाहीस्नान भनिने विशेष स्नान केही ढिलो गरी सुरु भएको छ। शरीरभरि विभूति घसेका दिगम्बर नागासाधुहरूको समूह स्नान गर्न गएको हेर्न र उनीहरूबाट आशीर्वाद लिन मानिसहरूको भिड सडकछेउछाउ उभिएको देखिएको थियो।

प्रत्यक्षदर्शी के भन्छन्

समाचारसंस्था आईएएनसँगको कुराकानीमा उक्त भागदौडमा फसेकी एक महिलाले आफूले सुरक्षाकर्मीलाई उद्धार गर्न आउन आग्रह गरेको तर कसैले मद्दत नगरेको बताइन्।

अर्की एक महिलाले पीटीआईलाई अचानक भागदौड हुँदा उनले कहाँ जाने भन्ने अत्तोपत्तो नपाएको बताइन्।

आफूलाई त्यहाँबाट बाहिर निकालिदिन अधिकारीहरूसँग आग्रह गरेको तर त्यहाँका खटिएका व्यक्तिहरू हाँसेको उनको दाबी छ।

मध्यप्रदेशबाट आएका अर्का एक व्यक्तिले घटनास्थलमा प्रहरी पनि नभएको र कोही पनि मद्दतका लागि नआएको बताएका छन्। उनका अनुसार त्यहाँ धेरै मानिसहरू घाइते भएका छन्।

उनले आफ्नी आमा पनि जीवित छन् कि छैनन् भन्ने आफैँलाई थाहा नभएको बताए।

अर्का प्रत्यक्षदर्शी किशनले सङ्गममा स्नान गर्ने पालो कुर्दै गर्दा आफूहरूलाई कसैले धकेलेको महसुस भएको बताए।

“हामीलाई हुत्त्याइदिन। केही महिलाहरू लडे। हामीले उनीहरूलाई छेक्यौँ। त्यति बेला जे पनि हुन सक्थ्यो। भिड अन्यत्र मोडियो, नत्र त्यहाँ निकै अप्रिय घटना हुन सक्थ्यो।”

कुम्भमेला के हो?

कुम्भमेलाको आरम्भको कथा समुद्र मन्थन गर्दा उत्पन्न अमृतको घडा (कुम्भ)का लागि देवता र दानवहरूबीच युद्ध भएको पौराणिक प्रसङ्गसँग जोडिएको देखिन्छ।

अमृत पिएर अमर हुन पाउने लोभमा देवासुर सङ्ग्राम हुँदा उक्त कुभ्मबाट केही थोपा प्रयागराज, हरिद्वार, उज्जैन र नासिक गरी चार स्थानमा खसेको किंवदन्ती छ।

उक्त युद्ध १२ देववर्षसम्म चलेको थियो र प्रत्येक देववर्षको अवधि पृथ्वीमा १२ वर्षसम्म हुने गर्छ। कुम्भमेला चार सहरहरूमा प्रत्येक १२ वर्षमा मनाइने गरिन्छ। दुइटा कुम्भमेलाको बीचमा अर्धकुम्भमेला पनि आयोजना गरिन्छ।

चारवटै सहरमा कुम्भमेलाको आयोजना गर्ने गरिएको भए पनि सबैभन्दा प्रयागराजमा आयोजित हुनेलाई महाकुम्भ मानिन्छ। त्यहाँ पुग्ने श्रद्धालु र पर्यटकहरूको सङ्ख्या प्रत्येक पटक बढ्दै गएको पाइन्छ।

अखिल भारतीय परिषद्का अध्यक्ष महन्त रवीन्द्र पुरीले मेला सुरु हुनुअघि यसपालिको कुम्भ “अझ विशेष” हुने बताएका थिए।

“घडाबाट अमृत छचल्किएर पोखिँदाको समय जसरी नै अहिले ग्रह र नक्षत्रहरू मिलेर बसेका छन्,” उनले बीबीसीसँग भनेका थिए, “यस्तो उत्तम अवस्था १२ वटा कुम्भ पर्वपछि अर्थात् १४४ वर्षपछि आएको छ।”

कुम्भमेलाको व्यवस्थापन गर्ने अधिकारीहरूले अमावस्याका दिन हुने अमृतस्नानका लागि आठदेखि १० करोड श्रद्धालु प्रयागराज पुग्ने ठानेका छन्।

मेलामा खटिएको प्रहरीले मङ्गलवार राति सामाजिक सञ्जालमा पोस्ट गर्दै अमावस्याका अवसरमा आउने श्रद्धालुलाई स्वागत गरेको थियो।

उसले कुम्भमेलामा आउने सबैको सुरक्षाका लागि प्रहरी एकाइहरू खटिएको जनाएको थियो।

अब यी दिनहरूमा विशेष स्नान हुने छ –

प्रयागराजमा बिहान देखिएका केही दृश्य

भारतमा बारम्बार घातक भागदौड

भारतमा बारम्बार घातक भागदौडका घटनाहरू हुने गरेका छन्।

यही महिना आन्ध्र प्रदेश राज्यस्थित तिरुपति मन्दिरमा भिडले कुल्चिँदा छ जनाको मृत्यु भएको थियो। गत वर्ष उत्तर प्रदेशको हाथरसमा आयोजित एउटा धार्मिक प्रवचनस्थलमा भागदौड मच्चिँदा कम्तीमा १२० जनाको ज्यान गएको थियो।

सरकारी तथ्याङ्कका अनुसार भारतमा सन् २०२१ र २०२२ मा ४७ वटा भागदौडका घटना भए। तर मृतकको कुल सङ्ख्या भने स्पष्ट छैन।

सन् २०१३ मा प्रयागराजमै भएको कुम्भमेलामा भागदौड हुँदा कम्तीमा ३० तीर्थयात्रीको मृत्यु भएको थियो।

धार्मिक कार्यक्रम, मेला र सार्वजनिक स्थानमा ठूलो भिड लाग्ने भएकाले मानिसहरूको ज्यान जानेको गरेको देखिन्छ।

सरकारी निकायहरू ठूला भेलाको व्यवस्थापन गर्न प्रायः सक्षम भए पनि फितलो योजना, भिड नियन्त्रण गर्ने अपर्याप्त उपाय र उत्तरदायित्व वहन नगर्ने प्रवृत्तिका कारण भागदौड हुँदा मानिसहरू हताहत हुने गरेको पाइन्छ।

साँघुरो स्थान, अकस्मात् बढ्ने मानिसहरूको घुइँचो र आपत्कालीन निकासको अभावजस्ता कुराले जोखिम अझै बढाइदिन्छन्।

बीबीसीबाट ।